Asal Usul Bitcoin: Kertas Putih dan Satoshi Nakamoto (Pemula)

Penciptaan Bitcoin bermula dengan penerbitan sebuah kertas putih yang berpengaruh bertajuk “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” pada 31 Oktober 2008. Kertas ini ditulis oleh individu atau kumpulan tanpa nama yang menggunakan nama samaran Satoshi Nakamoto.

Apa yang Dicadangkan dalam Kertas Putih

Kertas putih tersebut menangani masalah asas dalam mata wang digital: perbelanjaan berganda (double-spending), di mana token digital yang sama boleh digunakan lebih daripada sekali. Untuk menyelesaikannya, Nakamoto mencadangkan rangkaian terdesentralisasi yang menggunakan sistem proof-of-work bagi mengesahkan dan mencatat cap masa setiap transaksi, sekali gus mewujudkan lejar yang selamat dan tidak boleh diubah, dikenali sebagai blockchain.

• Satu rangkaian rakan-ke-rakan yang membolehkan pengguna bertransaksi secara langsung tanpa orang tengah.
• Penggunaan bukti kriptografi untuk melindungi transaksi.
• Pemberian insentif kepada peserta (pelombong) untuk mengesahkan transaksi melalui ganjaran dalam bentuk Bitcoin baharu.
• Menjamin privasi dan keselamatan tanpa perlu bergantung kepada pihak ketiga yang dipercayai.

Siapa Sebenarnya Satoshi Nakamoto?

Identiti sebenar Satoshi Nakamoto masih menjadi misteri. Nakamoto aktif membangunkan perisian Bitcoin sehingga tahun 2010, sebelum menyerahkan kawalan kepada pembangun lain dan menghilang daripada perhatian umum. Walaupun kekal tanpa nama, ciptaan Nakamoto telah memberi pengaruh besar terhadap dunia kewangan dan teknologi global.

Apa itu Teknologi Blockchain? (Pemula)

Blockchain ialah teknologi revolusioner yang menjadi asas kepada mata wang kripto seperti Bitcoin dan Ethereum. Pada intinya, blockchain ialah lejar digital terdesentralisasi dan diedarkan yang merekodkan transaksi di seluruh rangkaian komputer, dikenali sebagai nod.

Bagaimana Blockchain Berfungsi

Apabila seorang pengguna memulakan transaksi—seperti menghantar mata wang kripto ke dompet lain—data transaksi (jumlah, alamat penghantar dan penerima, cap masa) digabungkan bersama transaksi lain dalam sebuah “blok.” Blok ini kemudian dihantar ke seluruh rangkaian.

Nod dalam rangkaian mengesahkan blok tersebut melalui mekanisme konsensus bagi memastikan semua transaksi adalah sah dan mematuhi peraturan rangkaian. Setelah disahkan, blok akan dihubungkan secara kriptografi dengan blok sebelumnya, membentuk rantaian berterusan—oleh itu dinamakan “blockchain.”

Setiap blok mengandungi kod unik yang dipanggil “hash” yang bergantung pada kandungan blok dan hash blok sebelumnya. Penghubungan ini menjadikannya hampir mustahil untuk mengubah sebarang transaksi tanpa menjejaskan semua blok seterusnya, sekali gus melindungi data daripada manipulasi.

Desentralisasi dan Keselamatan

Oleh kerana lejar blockchain disimpan dan dikemas kini di seluruh ribuan nod di seluruh dunia, ia tidak mempunyai pihak berkuasa pusat atau titik kegagalan tunggal. Desentralisasi ini menjadikan blockchain sangat tahan terhadap penggodaman, penapisan, dan penipuan.

Rangkaian blockchain boleh berbentuk:

• Awam: Terbuka kepada sesiapa sahaja untuk menyertai dan beroperasi secara anonim (contoh: Bitcoin).
• Peribadi: Akses terhad kepada peserta yang diluluskan sahaja.
• Berdasarkan Kebenaran: Peserta mesti mendapat kebenaran untuk menyertai.

Aplikasi di Luar Mata Wang Kripto

Walaupun blockchain bermula sebagai tulang belakang mata wang kripto, ciri ketelusan, keselamatan, dan sifat kekalnya menjadikannya berguna dalam pelbagai bidang lain termasuk pengurusan rantaian bekalan, sistem pengundian, identiti digital, dan banyak lagi.

Proof of Work vs Proof of Stake (Pertengahan)

Rangkaian blockchain bergantung pada mekanisme konsensus untuk mengesahkan transaksi dan menambah blok baharu. Dua kaedah utama ialah Proof of Work (PoW) dan Proof of Stake (PoS).

Proof of Work (PoW)

PoW ialah kaedah konsensus asal yang digunakan oleh Bitcoin. Pelombong bersaing untuk menyelesaikan teka-teki matematik kompleks menggunakan komputer berkuasa tinggi. Pihak yang berjaya menyelesaikan teka-teki terlebih dahulu akan menambah blok baharu ke dalam blockchain dan memperoleh ganjaran.

• Kelebihan: Sangat selamat dan telah diuji bertahun-tahun.
• Kekurangan: Menggunakan tenaga yang sangat tinggi dan kelajuan transaksi lebih perlahan.

Proof of Stake (PoS)

PoS memilih pengesah berdasarkan jumlah syiling yang mereka “stake” atau kunci sebagai cagaran. Pengesah dipilih secara rawak untuk mencipta blok baharu dan memperoleh ganjaran mengikut kadar pegangan mereka.

• Kelebihan: Jauh lebih cekap tenaga dan berskala.
• Kekurangan: Lebih baharu dan berisiko menghadapi pemusatan jika pegangan tertumpu kepada pihak tertentu.

Jadual Perbandingan

Nota: Banyak blockchain baharu kini mengadaptasi PoS atau model hibrid untuk meningkatkan kelestarian dan kebolehsuaian.

Bagaimana Smart Contract Berfungsi

Proses Smart Contract

1. Persetujuan: Pihak-pihak yang terlibat bersetuju dengan terma dan syarat.

2. Pengkodan: Kontrak diprogramkan ke dalam kod yang menentukan peraturan dan hasil.

3. Penerapan: Kontrak dimuat naik ke dalam blockchain, menjadi kekal dan tidak boleh diubah.

4. Pencetus: Apabila syarat (contohnya pembayaran diterima) dipenuhi, kontrak akan dilaksanakan secara automatik.

5. Pengesahan: Rangkaian blockchain mengesahkan pelaksanaan tersebut.

6. Rekod: Keputusan direkodkan secara kekal di dalam blockchain.

Kelebihan

• Automasi: Menghapuskan keperluan orang tengah, sekali gus mengurangkan kos dan kelewatan.
• Ketelusan: Kod dan transaksi boleh diaudit secara terbuka.
• Keselamatan: Kekal dan tidak boleh diubah selepas diterapkan.

Kegunaan

• Peminjaman dan pinjaman dalam kewangan terdesentralisasi (DeFi).
• Penjejakan rantaian bekalan.
• Automasi tuntutan insurans.
• Pengesahan identiti digital.

Smart contract merupakan asas utama bagi aplikasi terdesentralisasi dan inovasi blockchain.

Apakah Aplikasi Terdesentralisasi (dApp)? (Pemula)

Aplikasi terdesentralisasi (dApp) ialah perisian yang beroperasi di atas rangkaian blockchain dan bukannya pelayan berpusat. Ini bermakna tiada entiti tunggal yang mengawal aplikasi tersebut, sekali gus menjadikannya lebih tahan terhadap penapisan dan gangguan.

Ciri Utama

• Sumber Terbuka: Kod boleh diakses secara umum.
• Terdesentralisasi: Beroperasi dalam rangkaian rakan-ke-rakan.
• Digerakkan oleh Smart Contract: Menggunakan smart contract untuk mengautomasikan logik.
• Kawalan Pengguna: Pengguna mengekalkan kawalan ke atas data dan aset mereka.

Contoh

• Bursa Terdesentralisasi (DEX): Uniswap membolehkan dagangan kripto secara rakan-ke-rakan tanpa orang tengah.
• Permainan: Axie Infinity membolehkan pemain memiliki dan memperdagangkan aset dalam permainan.
• Platform Sosial: dApps dengan tadbir urus komuniti mengurangkan penapisan.

Cabaran

• Had kebolehskalaan boleh menyebabkan transaksi perlahan.
• Antara muka pengguna sering kurang mesra berbanding aplikasi berpusat.
• Rangka kerja peraturan masih dalam pembangunan.

dApps mewakili masa depan aplikasi internet, menawarkan lebih ketelusan dan kuasa kepada pengguna.

Mengapa Blockchain Selamat

Ciri-Ciri Keselamatan Utama

• Desentralisasi: Data disimpan di ribuan nod, menghapuskan titik kegagalan tunggal.
• Kriptografi: Transaksi disulitkan dan ditandatangani secara digital, memastikan keaslian.
• Mekanisme Konsensus: Rangkaian menggunakan PoW atau PoS untuk mengesahkan transaksi dan menghalang penipuan.
• Kekekalan: Setelah direkodkan, data tidak boleh diubah tanpa konsensus rangkaian, menjadikan pemalsuan hampir mustahil.

Potensi Kerentanan

• Serangan 51%: Jika satu entiti mengawal majoriti kuasa perlombongan, mereka boleh memanipulasi transaksi.
• Kecacatan Smart Contract: Kontrak yang ditulis dengan lemah boleh dieksploitasi.
• Kecurian Private Key: Kehilangan private key atau terperdaya dengan serangan phishing boleh menyebabkan kehilangan aset.

Amalan Terbaik

• Gunakan blockchain yang bereputasi dengan tahap desentralisasi yang kukuh.
• Lakukan audit terhadap smart contract sebelum digunakan.
• Lindungi private key menggunakan dompet perkakasan (hardware wallet) dan kata laluan yang kukuh.

Reka bentuk blockchain menjadikannya salah satu kaedah penyimpanan data paling selamat, namun pengguna tetap perlu berwaspada.